Chociaż dzisiaj możemy mówić o ogromnym postępie medycyny, warto pamiętać, że rozwój ten nie jest możliwy bez dokładnego badania ciała ludzkiego. Dlatego wciąż tak ważną rolę pełnią donatorzy, którzy oddają swoje ciała po śmierci na cele naukowe. W Polsce również istnieje taka możliwość, aczkolwiek żeby uczestniczyć w programie, należy spełnić pewne warunki. Dzisiaj przyjrzymy się, czym jest donacja ciała oraz jakie kroki należy podjąć, aby oddać swoje ciało nauce.
Czym jest donacja zwłok?
Donacja ciała to dobrowolna i nieodpłatna decyzja, polegająca na przekazaniu swojego ciała po śmierci w celach badawczych. Zarówno osoba decydująca się na donację, jak i jej bliscy nie mogą z tego tytułu czerpać żadnych korzyści finansowych. Warto pamiętać, że cały proces związany z donacją zwłok jest darmowy, choć podpisanie wymaganych dokumentów u notariusza wiąże się z kosztami.
Jak przebiega donacja?
Aby po śmierci móc przekazać swoje ciało na cele naukowe, trzeba spełnić kilka warunków formalnych. Taka osoba musi:
- być pełnoletnia,
- posiadać pełną zdolność do tak zwanych czynności prawnych,
- mieszkać i przebywać na terenie Polski.
Kluczowym elementem jest sporządzenie pisemnego oświadczenia, nazywanego Aktem przekazania zwłok, który przesyła się do wybranej uczelni medycznej. W Polsce programem donacji ciała po śmierci objęte są między innymi Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu lub Collegium Medicum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Warto również wspomnieć o tym, że spełnienie wszystkich warunków nie gwarantuje przyjęcia ciała. W pewnych okolicznościach uniwersytet może odmówić. Zdarzy się tak jeżeli zwłoki będą w stanie znacznego rozkładu lub jeżeli śmierć nastąpi poza granicami Polski. Dyskwalifikacją będzie również zarażenie wirusem WZW typu C albo HIV.
Donator umiera – co dalej?
Po śmierci donatora wybrana przez niego uczelnia jest zobowiązana zająć się transportem i zabezpieczeniem zwłok, a więc pokrywa również wszelkie koszty z tym związane. W świetle prawa ciało może być wykorzystane w celach naukowych maksymalnie przez 6 lat od daty zgonu, aczkolwiek w niektórych przypadkach okres ten może zostać skrócony do 4 lat. Kiedy wszelkie potrzebne badania ustaną, uczelnia ma również obowiązek pochowania zwłok zgodnie z wolą donatora, którą ten określa wcześniej w Akcie przekazania zwłok. Jeśli nie wskazał swoich preferencji, to uczelnia powiadomi o pogrzebie osobę wyznaczoną w oświadczeniu. Najczęstszą praktyką jest umieszczanie nazwisk donatorów na pamiątkowych tablicach, chociaż istnieje możliwość zrezygnowania z takiej formy upamiętnienia (fakt ten również musi być zawarty w Akcie przekazania zwłok).
Dlaczego donacja jest tak istotna?
Współczesne technologie co prawda oferują alternatywy w edukacji medycznej, aczkolwiek bezpośrednia praca z ludzkim ciałem wciąż ma niezastąpioną wartość. Donacja ciała odgrywa kluczową rolę w kształceniu medyków, a szerzenie wiedzy na jej temat jest niezwykle istotne. Badacze traktują ciała donatorów z szacunkiem należnym tym, którzy w tak szlachetny sposób przyczyniają się do powstawania przełomowych leków oraz terapii, pozwalających ratować ludzkie życia.