O ekshumacji mówimy wtedy, gdy z różnych przyczyn zwłoki ludzkie muszą zostać wykopane z pierwotnego grobu i przeniesione w inne miejsce, zarówno tymczasowe, jak i stałe. Jest to proceder, który wiąże się z pewnymi formalnościami. Dzisiaj poznamy najważniejsze fakty dotyczące ekshumacji.
Kiedy wykonuje się ekshumacje?
Na polskich cmentarzach okres ekshumacyjny zaczyna się 16 października i kończy 15 kwietnia. Najczęściej są one wykonywane na prośbę rodziny, kiedy np. bliscy przeprowadzają się w odległe miejsce, lub chcą, aby zmarły spoczął w grobowcu, lub grobie rodzinnym. Rzadziej wykonuje się je z ramienia prokuratury, aczkolwiek dzieje się tak, gdy pojawiają się między innymi nowe informacje w toczącym się śledztwie, i dalsze działania sądów są uzależnione od przeprowadzenia kolejnych badań. Ekshumacje można wykonać dość szybko po pierwotnym pochówku, wyjątkiem będą jednak zgony z powodu choroby zakaźnej – wtedy minimalny czas przetrzymania zwłok w grobie to 3 lata od daty pogrzebu.
Co zrobić, aby ekshumować zmarłego?
W pierwszej kolejności należy uzyskać dokumenty takie jak odpis aktu zgonu (z urzędu stanu cywilnego) oraz:
- pozytywną decyzję sanepidu
- zgodę zarządcy cmentarza, na którym ma dojść do ekshumacji
- zgodę zarządcy cmentarza, na jaki mamy przenieść zwłoki.
Warto podkreślić, że działania sanepidu będą tutaj najważniejsze. Pracownik sanepidu musi być bowiem obecny przy każdej ekshumacji, do której dochodzi przed upływem 20 lat od momentu pochowania. Po tym czasie jego obecność nie jest już niezbędna. Co warto również podkreślić, szczątki możemy przenieść na dowolny otwarty cmentarz. Jeżeli cmentarz został wyłączony z użytku mniej niż 20 lat wcześniej, to na nim również będziemy mogli zorganizować ponowny pochówek. Po upływie dwóch dekad od daty zamknięcia cmentarza będzie to już niemożliwe.
Jaki jest koszt ekshumacji?
Ostateczna cena jest uzależniona od kilku czynników. Przede wszystkim od lokalizacji cmentarza, a więc czy znajduje się on w mieście czy na wsi. Kluczowe będzie również to, czy ekshumacja będzie dotyczyć szczątków po pogrzebie z trumną czy urną, oraz czy będziemy przewozić je poza obręby cmentarza. Cenę podniesie nawet kwestia demontażu nagrobka. Do kosztów musimy dodać również te, które będą wiązały się z ponownym pogrzebem. Sporo osób decyduje się na kremację po ekshumacji, aby w łatwiejszy sposób przenieść zwłoki. Koszty zatem na rok 2023 wahały się od 500 do nawet 2000 złotych, plus cena usług kamieniarskich oraz kremacyjnych. Całość może wynieś zatem nawet 9000 złotych.
Ekshumacje przy likwidacji cmentarza
Wykopanie szczątków ludzkich z miejsca ich pierwotnego pochówku może być konieczne również w sytuacji, gdy cmentarz ma zostać zlikwidowany. Jeżeli teren został wykupiony przez inwestora, to wszystkie szczątki muszą zostać przeniesione na koszt nabywcy takiego terenu. W tej sytuacji najczęściej przenosi się szczątki do tak zwanych ossuariów, czyli mogił zbiorowych, lub na inne cmentarze.
Ekshumacje są wykonywane w Polsce dość często, aczkolwiek wiążą się z koniecznością uzyskania odpowiednich zgód oraz podania powodu rozpoczęcia takiego procederu. Jeżeli jednak nie jesteśmy pewni jak przebiegają na danym cmentarzu, dobrym pomysłem będzie konsultacja z jego zarządcą.